Con tôm Việt đối mặt khó khăn mới, đầy phức tạp năm 2024

Ngày đăng: 23/01/2024
Đăng bởi: Biên tập

Chia sẻ bài viết:

Vụ Kiện Chống Trợ Cấp Tôm Việt Nam 2023: Thách Thức Và Giải Pháp Từ Bộ Công Thương

Ngành tôm Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu hàng tỷ USD, đang đối mặt với vụ kiện chống trợ cấp từ Mỹ khởi xướng vào tháng 11-2023. Đây là thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, hiệp hội và các bộ ngành liên quan để ứng phó hiệu quả. Dưới đây là phân tích chi tiết từ ông Trịnh Anh Tuấn (Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại) và ông Đỗ Ngọc Hưng (Tham tán Thương mại tại Mỹ) về diễn biến, tác động và giải pháp.

Con tôm Việt đối mặt khó khăn mới, đầy phức tạp năm 2024

1. Vụ Kiện Chống Trợ Cấp Tôm Lần Thứ Hai: Quy Mô Lớn Và Phức Tạp

- Thời điểm khởi xướng: Bộ Thương mại Mỹ (DOC) bắt đầu điều tra chống trợ cấp tôm nước ấm đông lạnh từ giữa tháng 11-2023, sau vụ thắng kiện cách đây 10 năm.

- Sản phẩm bị điều tra: Tôm nước ấm đông lạnh (mã HS 0306.17, 1605.21, 1605.29) từ Việt Nam, Ecuador, Ấn Độ, Indonesia.

- Số lượng chương trình trợ cấp: Việt Nam bị cáo buộc tới 40 chương trình, cao nhất so với Ecuador (15), Ấn Độ (19), Indonesia (15).

- Nội dung cáo buộc:
  - - Ưu đãi vay, thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm khoản phải thu, đất đai, tài trợ.
  - - Các chương trình phát triển thủy sản của Chính phủ bị đưa vào diện điều tra.

- Tiến trình:
  - - Hiện tại: Giai đoạn trả lời bảng câu hỏi.
  - - Dự kiến: Kết luận sơ bộ, thẩm tra tại chỗ, phiên tham vấn công khai, kết luận cuối cùng (tháng 5-2024 nếu không gia hạn).

Điểm khó: Số lượng chương trình cáo buộc nhiều, nội dung phức tạp, liên quan nhiều bộ ngành, địa phương, thời gian trả lời gấp rút, yêu cầu chi tiết và bằng tiếng Anh.

2. Tác Động Nếu Thua Kiện: Ngành Tôm Việt Nam Lên Đỉnh Sóng

- Thị trường Mỹ: Là thị trường chủ lực, chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu tôm (807 triệu USD năm 2022, tăng 77% từ 454 triệu USD năm 2012).

- Nguy cơ:
  - - Nếu bị áp thuế chống trợ cấp cao, tôm Việt Nam mất lợi thế cạnh tranh so với các nước khác.
  - - Ảnh hưởng toàn ngành, từ doanh nghiệp, sản xuất, đến sinh kế người nuôi tôm và mục tiêu phát triển thủy sản.

Nguyên nhân kiện tụng: Xuất khẩu tôm tăng mạnh (đỉnh 1 tỷ USD năm 2021) khiến ngành tôm Mỹ lo ngại, dẫn đến yêu cầu điều tra từ DOC.

Thống kê thương mại: 10 tháng đầu 2023, Việt Nam xuất sang Mỹ 94,5 tỷ USD, thặng dư 86,5 tỷ USD – yếu tố làm gia tăng biện pháp phòng vệ thương mại.

3. Hành Động Của Bộ Công Thương

- Đề nghị Mỹ: Yêu cầu DOC điều tra khách quan, minh bạch, tuân thủ quy định WTO.

- Phối hợp: Làm việc với hiệp hội, doanh nghiệp để trả lời bảng câu hỏi đúng hạn.

- Đề xuất kinh tế thị trường: Tháng 9-2023, Bộ Công Thương đề nghị DOC công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường (kết luận dự kiến tháng 7-2024), giúp giảm mức thuế bất lợi.

Ứng phó: Thu thập thông tin, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, địa phương để xây dựng hồ sơ bảo vệ.

4. Giải Pháp Để Doanh Nghiệp Ứng Phó

- Đối với doanh nghiệp:
  - - Đặc biệt các bị đơn bắt buộc: Đầu tư nguồn lực, hợp tác đầy đủ với DOC suốt 12-18 tháng điều tra.
  - - Trang bị kiến thức phòng vệ thương mại, tham gia tư vấn từ cơ quan chức năng.
  - - Hoàn thiện sổ sách kế toán, truy xuất nguồn gốc để đáp ứng kiểm tra.
  - - Hợp tác với hiệp hội tại Mỹ để tránh kiện tụng.